FİRDES BOZKURT GONCA
SAMSUN – Samsun Büyükşehir Belediyesi çevre dostu projeleri ve sürdürülebilir atık yönetimi ile örnek olmaya devam ediyor. Büyükşehir Belediyesi tarafından katı atıkların çevreye zarar vermeden bertarafı ve geri dönüşüm süreçlerine dahil edilmesi amacıyla hayata geçirilen Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri her gün ortalama 840 ton atığın bertaraf edilmesini sağlıyor. Aynı zamanda tesiste atık ısıdan faydalanılarak üretilen çiçekler şehri süslüyor.

Samsun’un yeşil geleceğine yönelik projeler hayata geçiren Samsun Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri her gün ortalama 840 ton atığın bertaraf edilmesini sağlıyor. Gelen atıkların, tesisin içindeki geri dönüşüm tesislerinde işlenmesi sayesinde yıllık yaklaşık 4 bin 900 ton atık geri dönüştürülerek ekonomiye kazandırılıyor. Geri dönüşüm süreçleri sadece çevreyi korumakla kalmıyor, aynı zamanda ekonomik değere dönüştürülmesini de sağlıyor.

Çiçek üretimi ile şehre estetik katkı

Samsun Büyükşehir Belediyesi, sağlıklı kentler birliğinden ödüllü olan “Atıklarımız Çiçek Oluyor” projesi ile farklı bir çevre duyarlılığı örneği de sergiliyor. Bu projeyle, düzenli depolama tesisinde oluşan atık ısıdan faydalanılarak bir sera oluşturuluyor ve bu serada yılda 2 milyon adet çiçek üretiliyor. Üretilen bu çiçekler, şehrin peyzaj çalışmalarında ve çevre düzenlemelerinde kullanılarak Samsun’un estetik yapısına katkıda bulunuyor.

Atıktan elektrik üretimi

Düzenli depolama tesisinde depolanan atıkların oluşturduğu metan gazı, çevreye zarar vermemesi adına yakılarak enerjiye dönüştürülüyor. Bu işlemin sonucunda, yılda ortalama 49.000.000 kWh elektrik enerjisi üretiliyor. Bu miktar yaklaşık 25 bin hanenin elektrik tüketimine denk geliyor. Katı atıkların değerlendirilmesiyle elde edilen elektrik enerjisi sayesinde, yılda 21 bin 600 ton CO2 salımının engellenmesi sağlanıyor. Ayrıca aynı süreçle yılda yaklaşık 66 bin adet ağacın kesilmesi de önleniyor.

Çevre dostu belediyecilik

Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Halit Doğan, “Samsun’umuz her alanda örnek şehir olma yolunda hızla ilerliyor. Bu noktada geri dönüşüm ve sıfır atık çalışmaları bizler için oldukça büyük ve önemli bir paya sahip. Büyükşehir Belediyesi olarak atık yönetimi alanında çevresel sürdürülebilirliği ve kaynak verimliliğini ön planda tutan çalışmalar hayata geçiriyoruz. Katı Atık Düzenli Depolama Tesislerimiz de bu vizyonun somut bir yansıması. Burada katı atıklar en güvenli şekilde yönetilerek doğamıza zarar vermeden geri dönüşüm süreçlerine dahil ediliyor.” dedi.

KERİM KOÇ
SAMSUN – Samsun’un doğayla iç içe kalbi Kızılırmak Deltası’nda, yeniden yaşam bulan bir kuş hikâyesi… Samsun Büyükşehir Belediyesi, doğaya emanet edilen canlılara sahip çıkmaya devam ediyor. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan bu eşsiz ekosistemde kurulu Yabani Hayvanlar İlk Yardım Ünitesi, bu kez Vanellus vanellus yani halk arasındaki adıyla “kız kuşu” için seferber oldu.

Deltaya yakın bir bölgede yaralı halde bulunan ve kanadında kırık tespit edilen kız kuşu, vakit kaybetmeden ünitenin uzman veterinerleri tarafından tedavi altına alındı. Doğadan koparılan her canlının yeniden ait olduğu yere dönebilmesi için büyük bir özveriyle çalışan ekip, kuşun hem fiziksel sağlığını hem de doğal beslenme ritmini adım adım yeniden inşa etti. Yaklaşık üç ay süren tedavi ve bakım sürecinin sonunda, kız kuşu yeniden gökyüzüyle buluştu.

Doğa koruma alanında uluslararası ölçekte önem taşıyan bu çalışma, Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından nesli tehdit altındaki türler arasında gösterilen kız kuşunun hayatta kalması açısından da büyük önem taşıyor.

Samsun Büyükşehir Belediyesi’nin bu örnek çalışması, yalnızca bir kuşu değil, aynı zamanda doğayla kurulan sağlıklı bir ilişkinin umut veren resmini de ayağa kaldırıyor. Kırık bir kanadın iyileşmesi, kimi zaman doğanın kendini onarması kadar derin bir anlam taşıyor. Ve bu anlam, Samsun’un delta semalarında yeniden kanat çırpıyor.

2023 yılında STFA Holding bünyesinde kurulan Temiz Dünya firması, İngiliz Polymateria firması ile birlikte dünyada ‘’Biyotransformasyon’’ olarak popülerleşen en yeni sürdürülebilir plastik teknolojisini Türk plastik sanayisi ile buluşturarak mikroplastik kirliliğinin önüne geçmeyi hedefliyor. 

Londra’da Imperial College içerisindeki teknoparkta kurulan ve aralarında Türk yatırımcıların da bulunduğu bir malzeme teknolojileri firması olan Polymateria, en yaygın plastik ambalajlar üzerinde 1 yıldan kısa bir süre içerisinde mikroplastik artık oluşturmadan bozunum sağlayabildiği sertifikalanan ilk firma olmuştur. STFA Holding ise Temiz Dünya firması ile başlattığı faaliyette bu teknolojileri plastik ambalaj üretiminde Avrupa’nın 2. en büyük kapasitesine sahip Türk plastik ambalaj sanayisi ile buluşturmaya başladı.

Sorun

‘’Her yıl üretilen plastik ambalajların %32’si doğaya düşüyor. Doğaya düşen plastiklerin %80’i ise ilerleyen dönemde okyanuslara karışıyor.’’

2020 yılı itibari ile Dünya çapında her yıl 450.000.000 ton civarında plastik üretilmektedir. Üretilen bu plastiklerin istatistiksel olarak yalnız %2’lik kısmı katma değerli bir geri dönüşüm sürecine katılabilirken %32’si doğaya karışmaktadır. Bu durum her yıl 144 milyon ton ek plastik kirliliği anlamına gelmektedir. Birkaç yıl içinde ‘’mikroplastik’’ parçacılara dönüşen bu atıklar görünmeseler bile sulara karışarak tüm canlı yaşamını tehdit etmeye devam etmektedir. Bu şekilde devam ettiği takdirde 2050 yılına gelindiğinde denizlerde ağırlık olarak balıklardan daha fazla plastik olacağı hesaplanmaktadır.

Çözüm: Biyo-transformasyon Teknolojisi

‘’Aslında bütün plastikler doğada çözünebilir. Sorun kaç yüz yılda çözündükleri… ‘’

Biyotransformasyon teknolojisi plastik ürünlere üretim aşamasında eklendiğinde ortaya çıkan ürünler doğaya düştükleri anda bozunmaya başlarlar. Bu bozunma normal sürece göre 400 katın üzerinde daha hızlı gerçekleşir. Sonuçta 1 yıldan kısa bir sürede plastik ürün su ve karbondioksite dönüşerek zararsız bir şekilde doğaya dönmüş olur. Teknoloji, yalnız ürün doğaya düşerse aktif hale gelmekte olup ürünlerin istenmeyen bir zamanda, örneğin rafta, bozunmasına sebep olmaz. Bozunma sürecinde hiçbir toksik bileşen ve mikroplastik artık oluşmaz. Biyotransformasyon teknolojisi kullanan ürünler konvansiyonel plastik ürünlerle aynı işlevselliğe sahiptir, yapısal ve görsel olarak hiçbir fark barındırmamaktadır. Aynı zamanda konvansiyonel ürünler ile bir arada geri dönüşüme katılmaya uygundur.

Plastik ürünlerin hemen hepsi 400 yıl gibi çok uzun süreler alsa da moleküler seviyede yıkıma uğrayarak bakteri ve mantarlar tarafından metabolize edilmektedir. Biyodönüşüm katkı teknolojisi ile sağlanan ise bu sürenin ürünün endüstriyel kullanımını ve raf ömrünü etkilemeden birkaç ay gibi çok daha kısa bir süreye indirgenmesi için doğal süreçleri hızlandırmaktır.

Raf Ömrü Ayarlanabilir: Sektörel ihtiyaçlara göre ürünün bozunmadan önceki raf ömrü süresi ayarlanabilmektedir. Katkı kullanılmış ürünler katkısız plastik ürünlerle aynı mekanik ve yapısal özellikleri korur.

Mikroplastik Oluşturmaz: Oxo-bozunur katkıların aksine geride hiçbir mikroplastik artık bırakmadan bozunma sağlar

Toksin Oluşturmaz: Bozunma sonrası oluşan mumsu yapıda doğa için zararlı toksinler bulunmaz. Ürün, tek hücreliler tarafından sindirilebilir bir hale gelir.

Geri Dönüştürülebilir: Katkı kullanılmış ürünler geri dönüşüm çevrimlerine her aşamada katılabilir. Ürünün geri dönüştürülebilirliği etkilenmez ve özel bir geri dönüşüm akışına ihtiyaç duymaz

Türkiye Plastik Ambalaj Sanayisi

Türkiye, plastik ambalaj üretiminde güçlü bir altyapıya sahip olup, PP (Polipropilen) ve PE (Polietilen) bazlı ambalaj üretiminde önemli bir hacme sahiptir. Türk plastik ambalaj üretim endüstrisinin %67’si esnek plastiklerden, %18’i tekstil plastiklerinden ve %15’i sert plastik ambalaj malzemelerinden oluşmaktadır.

• Türkiye, plastik ambalaj üretim kapasitesinde Avrupa’da 2., dünya genelinde ise 6. sırada yer almaktadır. Türkiye’de genel olarak faaliyet gösteren 3.000 ambalaj firması bulunmaktadır. Bu firmaların 1.450’si (%48) plastik ambalaj üretimi yapmaktadır.

• Yıllık Üretim: Türkiye’de yıllık plastik ambalaj üretimi yaklaşık 3.7 milyon tondur. Pazar değeri açısından, ambalaj endüstrisinin üretiminin %40’ı plastik ambalajlardan oluşmaktadır. İç pazar talebi ise yıllık 3.1 milyon ton plastik ambalajdır.

• Pazar Hacmi: İç pazar hacmi 25.4 milyar ₺ olup, bu talebin %14’ü ithalat yoluyla karşılanmaktadır.

• İhracat ve İthalat: Türkiye, genel kullanım için daha basit plastik ambalajları ihraç ederken, daha karmaşık, genellikle kompozit ve birlikte ekstrüde edilmiş plastik türlerini ithal etmektedir.

Temiz Dünya Hakkında;

2022 yılında STFA Yatırım Holding bünyesinde kurulan Temiz Dünya Biyobozunur Plastik ve Çevre Teknolojileri A.Ş. firması Türkiye’de sanayi ve perakende temelli çevre kirliliklerinin azaltılması ve önlenmesi için plastik ve çevre teknolojileri geliştirilmesi, bu teknolojilerin yaygınlaştırılması ve bu alandaki en gelişmiş çözümlerin Türkiye’ye adaptasyonu konularında faaliyet göstermektedir.